Ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η οδηγία για τα ψηφιακά πνευματικά δικαιώματα

Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο έδωσε το πράσινο φως –παρά τις αντιστάσεις και μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις- στην αμφιλεγόμενη «Οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία αγορά» (Copyright Directive), η οποία, όπως υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανακοίνωση της, θα αποφέρει σημαντικά οφέλη στους πολίτες, στον Τύπο, στους δημιουργούς, στους εκπαιδευτικούς, στους θεσμούς και στα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η μεταρρύθμιση θα προσαρμόσει τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας στον σημερινό κόσμο, όπου οι υπηρεσίες «music streaming», οι πλατφόρμες «video on demand», οι «news aggregators» και οι πλατφόρμες περιεχομένου που είναι «user driven» (όπως το YouTube ή το Facebook και το Instagram) έχουν καταστεί οι κύριες πύλες πρόσβασης σε δημιουργικά έργα και σε άρθρα του Τύπου.

Η «Οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία αγορά» προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2016 και ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2019.

Συνολικά 19 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας, ψήφισαν υπέρ του νομοσχεδίου που περιλαμβάνει τα αμφιλεγόμενα Άρθρα 11 (προστασία των εκδόσεων τύπου σχετικά με επιγραμμικές χρήσεις) και 13 (χρήση προστατευόμενου περιεχομένου από παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας που αποθηκεύουν και δίνουν πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό έργων και άλλου υλικού που μεταφορτώνονται από τους χρήστες τους) που στο τελικό κείμενο μετονομάστηκαν σε Άρθρο 15 και 17.

Το Άρθρο 11 (15) περιγράφεται από επικριτές ως «Link Tax», αφού δίνει το δικαίωμα σε εταιρείες, μικρές ή μεγάλες να ζητούν κάποιο αντίτιμο από άλλες εταιρείες και ιστοσελίδες όπως η Google (στην υπηρεσία News ή ακόμα και στην μηχανή αναζήτησής της) ή το Facebook για την αναδημοσίευση ή την ενσωμάτωση περιεχομένου με συνδέσμους, ακόμα και αν πρόκειται για τις λίγες λέξεις μίας σύντομης περιγραφής. Στο τελικό κείμενο της Οδηγίας διαβάζουμε: «Τα κράτη μέλη προβλέπουν ότι οι δημιουργοί έργων που έχουν ενσωματωθεί σε έκδοση τύπου λαμβάνουν κατάλληλο μερίδιο των εσόδων που αποκομίζουν οι εκδότες τύπου για τη χρήση των εκδόσεων Τύπου τους από παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας».

Το Άρθρο 13 (17) από την άλλη που χαρακτηρίζεται ως «Upload filter» θα υποχρεώνει επί της ουσίας τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του Internet να εφαρμόζουν φίλτρα πνευματικής ιδιοκτησίας. Με απλά λόγια, οποιαδήποτε μεταφόρτωση ή ανάρτηση των χρηστών οποιασδήποτε ιστοσελίδας, θα πρέπει να ελέγχεται από τους νόμιμους ιδιοκτήτες ότι δεν παραβιάζει την νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα.

Στο τελικό κείμενο της Οδηγίας διαβάζουμε: «Εάν δεν έχει χορηγηθεί άδεια, οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου ευθύνονται για μη αδειοδοτημένες πράξεις παρουσίασης στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης στο κοινό, έργων που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων αντικειμένων προστασίας, εκτός εάν οι πάροχοι υπηρεσιών αποδείξουν ότι:

α) έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την απόκτηση της άδειας, και

β) έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια σύμφωνα με τα υψηλά πρότυπα επαγγελματικής ευσυνειδησίας του κλάδου προκειμένου να διαπιστώσουν την έλλειψη διαθεσιμότητας συγκεκριμένων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας για τα οποία οι δικαιούχοι έχουν παράσχει στους παρόχους υπηρεσιών τις σχετικές και απαραίτητες πληροφορίες. και σε κάθε περίπτωση

γ) έχουν ενεργήσει με ταχύτητα, με τη λήψη της επαρκώς τεκμηριωμένης ειδοποίησης από τους δικαιούχους, προκειμένου να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε ή να αποσύρουν από τους ιστοτόπους τους έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας στα οποία αφορά η ειδοποίηση, και έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν τις μελλοντικές αναφορτώσεις τους σύμφωνα με το στοιχείο β)».

Τα κράτη μέλη θα θέσουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που απαιτούνται για τη συμμόρφωση προς την Οδηγία το αργότερο σε 24 μήνες από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της.